GS Phạm Tất Dong: Dẹp được tiêu cực rồi hãy đổi mới
(Dân trí) - “Cái cơ bản nhất là những tiêu cực đang diễn ra phải dẹp, chưa dẹp được mà càng đổi mới thì tiêu cực đó càng luồn lách. Giống như con lươn, cho xuống bùn, bịt đầu này nó ra đầu kia”.
GS.TS Phạm Tất Dong - phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam đã chia sẻ như vậy với PV Dân trí về Dự thảo “Đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp
hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.
GS.TS Phạm Tất Dong.
Dự thảo Đề án đổi mới căn bản toàn diện giáo dục lần này được đánh giá là thể hiện sự thẳng thắn, đúng mức hơn trong đánh giá thực trạng, nguyên nhân và làm rõ hơn mối liên hệ về nội dung giữa các phần của Đề án. Trong đó, mục tiêu của Đề án tạo
chuyển biến căn bản về chất lượng và hiệu quả giáo dục;
khắc phục cơ bản các yếu kém kéo dài đang gây bức xúc trong xã
hội để giáo dục và đào tạo trở thành một nhân tố quyết định cho
sự phát triển nhanh và bền vững đất nước… GS đánh giá thế nào?
Muốn đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục thì phải chuyển mô hình
giáo dục hiện nay sang mô hình xã hội học tập. Xưa nay, Việt Nam rất coi
trọng việc học của thế hệ trẻ nhưng học suốt đời như thế nào trong Đề
án lại không nói rõ. Điều này cho thấy Đề án chưa đề cập đúng mức vấn đề
giáo dục người lớn. Không có học suốt đời thì làm sao mà ra Xã hội học
tập được. Trong thế kỷ XXI, xã hội học tập là điều kiện tiên quyết để
giúp một nước trở thành một xã hội phát triển bền vững, văn hóa và văn
minh.
Tôi thấy, nhiều ý kiến góp ý cho cải cách giáo dục chỉ nói đến lĩnh
vực giáo dục chính quy chứ không nói đến lĩnh vực giáo dục không chính
quy. Tôi không đồng ý về điểm này. Đối với việc học tập suốt đời, học
tập không chính quy và năng lực tự học là vô cùng quan trọng.
Trong các nhiệm vụ, giải pháp, Ban soạn thảo đề án cho biết, coi
đổi mới tư duy giáo dục, đổi mới quản lý giáo dục, trong đó có đổi mới
chính sách, cơ chế tài chính và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục là các giải pháp then chốt; đổi mới kiểm tra, thi và
đánh giá là khâu đột phá? GS nghĩ sao?
Các giải pháp mà Đề án đưa ra chỉ tập trung xem Bộ GD-ĐT quản
lý cái gì mà trong khi đó yêu cầu học là học suốt đời của toàn dân, một
mình Bộ GD-ĐT không lo xuể. Mục tiêu giáo dục - đào tạo đưa ra đổi mới
còn hẹp. 25 triệu học sinh, sinh viên học như thế nào thì khá rõ, còn 60
triệu người lao động, người cao tuổi, người nghỉ hưu… sẽ học như thế
nào? Đề án không nói rõ mục tiêu này. Tôi thấy Đề án chưa toàn diện.
Theo Giáo sư ưu điểm của đề án này là gì?
Ưu điểm của Đề án đặt ra được rất nhiều vấn đề đang bức xúc để giải
quyết những cái cần làm ngay. Tuy nhiên, cần nhìn xa hơn, ví dụ về thi
cử. Nếu không có mục tiêu đào tạo thì đổi mới thi cử, sách giáo khoa
liệu có “trúng đích” không ? Phải có mục tiêu giáo dục - đào tạo nhân
cách trong thời gian.
Chẳng hạn, người lao động có nghề thì phải đạt yêu cầu nào vào năm
2020 (khi về cơ bản Việt Nam là một nước công nghiệp). Trình độ tin học,
trình độ ngoại ngữ, trình độ nghiệp vụ ở mức độ nào. Sau đó mới lo tới
sách giáo khoa phổ thông viết cái gì? Giáo trình dạy nghề viết cái gì,
Sách giáo khoa và trình độ Đại học viết cái gì?. Nếu vẫn quyết định
chương trình phổ thông là 12 năm thì phải đạt đến mức độ nào? Ví dụ: Học
xong phổ thông có nói thạo được một ngoại ngữ không? Mà phải đạt trình
độ nói và viết một ngoại ngữ thì việc học ngoại ngữ sẽ phải từ mẫu giáo,
tiểu học hay trung học cơ sở…
Trong khi chưa thật rõ mục tiêu, đồng thời còn nhiều vấn đề chưa gỡ
rối mà cứ đề ra những cái mới thì ngày càng rối thêm. Cái cơ bản nhất là
những tiêu cực đang diễn ra phải dẹp, chưa dẹp được mà càng đổi mới thì
tiêu cực đó càng luồn lách. Giống như con lươn, cho xuống bùn, bịt đầu
này nó ra đầu kia.
Tại sao vậy thưa GS ?
Vì chưa làm được cái chính mà chỉ lo làm cái phụ. Thực ra mà nói, để
người ta đánh giá học sinh một cách chính xác, mở ra cho học sinh phổ
thông đi theo đúng hướng thì những em có bằng phổ thông đúng chất lượng
cần gì phải cấm vào đại học, ai có năng lực thì vào đại học.
Tôi nghĩ đầu vào đại học không nên chặt quá, càng chặt, càng tiêu
cực, càng luyện thi… làm như vậy sẽ đỡ tốn kém hàng trăm tỷ mỗi năm cho
nhân dân. Nhưng, với chất lượng phổ thông hiện nay thì làm sao có đông
đảo học sinh theo học đại học được. Nếu chấm dứt thi vào đại học thì
phải cương quyết đánh giá thật chặt đầu ra. Các doanh nghiệp sẽ không
tuyển nguồn nhân lực thấp như vậy đâu. Nên để trường đại học tự tuyển
sinh. Tôi rất đồng ý với GS.TS Nguyễn Minh Thuyết đã phát biểu trước đó.
GS kỳ vọng về Đề án này như thế nào?
Đổi mới giáo dục mà không có tính toán cụ thể thì vẫn rất dễ nảy sinh
tiêu cực. Tôi không kỳ vọng nhiều vào Đề án sẽ đem lại chất lượng mới
cao hơn hẳn so với bây giờ.
Xin trân trọng cảm ơn GS!
Hồng Hạnh (thực hiện)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét