Sốc với đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa
Bởi VĨNH HÀ ghi | Tuổi Trẻ – 2 giờ 0 phút trước
TT
- Ai cũng sốc, ngỡ ngàng khi nghe Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển
trình bày dự thảo nghị quyết đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo
dục phổ thông sau năm 2015 trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 14-4.
>> Cách điền hồ sơ dự thi chính xác
>> Bức ảnh lăng nhục nữ sinh, dân mạng bức xúc
>> Chuyện tình lệch 11 tuổi 'thầy ơi, em yêu anh'
>> Bức ảnh lăng nhục nữ sinh, dân mạng bức xúc
>> Chuyện tình lệch 11 tuổi 'thầy ơi, em yêu anh'
Theo đánh giá của Bộ GD-ĐT,
chương trình, sách giáo khoa hiện nay có một số nội dung của các môn học
chưa đảm bảo tính hiện đại, cơ bản và thiết thực, chưa cân đối giữa lý
thuyết và thực hành - Ảnh: Như Hùng
Ông Nguyễn Sinh Hùng (Chủ tịch Quốc hội)
Ông Nguyễn Vinh Hiển (Thứ trưởng Bộ Giáo dục - đào tạo)
“Toàn khẩu hiệu”, “thiếu khả thi”, “không giúp nhận
diện được hình hài nền giáo dục VN mười năm tới”... Đó là những nhận
xét của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội sau khi nghe Thứ
trưởng Nguyễn Vinh Hiển trình bày dự thảo.
Nặng dạy chữ, nhẹ dạy người
|
Theo ông Hiển, trong những yếu
kém, bất cập của chương trình, sách giáo khoa hiện nay có “một số nội
dung của các môn học chưa đảm bảo tính hiện đại, cơ bản và thiết thực;
chưa cân đối giữa lý thuyết và thực hành, giữa dung lượng và thời lượng
dạy học, nặng “dạy chữ” nhẹ “dạy người”. Một số chủ đề còn nặng, khó,
nhất là đối với học sinh dân tộc thiểu số và học sinh vùng khó khăn...;
nội dung chương trình, sách giáo khoa bị “cắt khúc”, không thật đảm bảo
tính liên thông, có trùng lặp một số nội dung giữa các lớp học, cấp học
và giữa các môn học; chưa liên thông tốt giữa giáo dục phổ thông với
giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học để góp phần thực hiện có hiệu quả
việc phân luồng sau trung học cơ sở và sau trung học phổ thông”.
Chưa hết, “đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục
không bắt kịp yêu cầu đổi mới của chương trình, sách giáo khoa, yêu cầu
về đổi mới phương pháp dạy học ở các trường phổ thông, chưa khắc phục
được lối dạy học “truyền thụ một chiều”, chưa vận dụng có hiệu quả các
phương pháp dạy học phát huy được tính tích cực chủ động của học sinh.
Phương thức đánh giá chất lượng giáo dục còn lạc hậu...”.
Vẫn theo trình bày của ông Hiển, “xu thế chung của
chương trình giáo dục hiện đại là tích hợp và phân hóa cao; một mặt để
hình thành năng lực vận dụng tổng hợp, mặt khác giúp học sinh phát triển
những năng lực chuyên biệt; hạn chế số lượng môn học bắt buộc; ưu tiên
cho tự chọn nội dung học tập nhằm đáp ứng nhu cầu và sở thích cá nhân
người học. Chương trình và sách giáo khoa hiện đại luôn yêu cầu vận dụng
sáng tạo các tri thức đã học vào phát hiện và giải quyết các vấn đề
thông qua các tình huống gần gũi, có thật trong thực tế nhằm giúp học
sinh sống cùng cuộc sống của xã hội, đối mặt được với những thách thức
có thật trong cuộc đời...”.
Lo về tính khả thi
“Để thực hiện đề án này cần bao nhiêu tiền?” - Chủ
nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai hỏi. Còn Chủ tịch Quốc
hội Nguyễn Sinh Hùng đặt vấn đề: “Tôi lo nhất là tính khả thi của đề án,
trong đó có hai việc lớn: một là nâng cao năng lực, trình độ đội ngũ
giáo viên để đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình, sách giáo khoa; hai
là cơ sở vật chất kỹ thuật cần thiết để triển khai. Đến năm 2016 là bắt
đầu rồi (dự kiến đến năm 2023 áp dụng đại trà chương trình, sách giáo
khoa mới - PV), tôi đề nghị các đồng chí cho biết là có làm được không?
Đừng để đến lúc đó thực hiện không được lại đổ lỗi cho chất lượng đội
ngũ không tốt, cơ sở vật chất không đáp ứng...”.
Đáp lại, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho biết: Về cơ
bản thì tại các địa phương đã có cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên để
thực hiện. Những trường chưa đầy đủ cơ sở vật chất thì Nhà nước phải đầu
tư thêm, đặc biệt là thiết bị công nghệ thông tin. Lần này sẽ bồi dưỡng
tập trung cho đội ngũ giáo viên, cập nhật và đào tạo lại để đáp ứng yêu
cầu. Giải thích của ông Hiển không làm các thành viên Ủy ban Thường vụ
Quốc hội yên tâm. “Người dân đọc dự thảo nghị quyết này sẽ không hình
dung được mười năm tới nền giáo dục của nước ta như thế nào” - bà Trương
Thị Mai nhận xét. Theo bà, chủ trương đa dạng hóa sách giáo khoa, có
một khung chương trình chuẩn để nhiều người cùng viết sách đã đề cập từ
năm 2000 đến nay vẫn chưa thực hiện được. Về trang thiết bị cũng vậy,
lúc đó cũng quyết tâm lắm nhưng đi giám sát nhiều trường thấy xếp vào
kho hết.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cũng bày tỏ
“lo lắng về tính khả thi bởi nghị quyết thiếu những vấn đề cụ thể, mà
chỉ nặng tính định hướng. Ví dụ chúng ta dành 20% chi ngân sách cho giáo
dục, bây giờ dành tiền làm sách giáo khoa thì sẽ ảnh hưởng gì đến những
việc khác”. Ông Giàu nêu mục tiêu nghị quyết trung ương đặt ra là năm
2030 nền giáo dục VN đạt trình độ tiên tiến khu vực, tức là chỉ còn
15-16 năm nữa.
Bình luận về số tiền, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công
nghệ và môi trường Phan Xuân Dũng cho rằng “34.000 tỉ đồng nói rằng
nhiều thì cũng nhiều mà nói là ít thì cũng ít”. Với những trải nghiệm
của mình khi tiếp xúc với các học giả nước ngoài, ông Dũng mong muốn đổi
mới “cần biến tất cả những gì rất phức tạp hiện nay đang dạy cho các em
thành những thứ rất đơn giản, để các em có thời gian học về nhân cách,
về những thứ khác mà các em quan tâm và thích thú”.
Dự kiến dự thảo nghị quyết và đề án được Quốc hội xem
xét, thông qua ngay tại kỳ họp tháng 5 này. Ủy ban Thường vụ Quốc hội
yêu cầu Chính phủ khẩn trương chuẩn bị lại để đảm bảo chất lượng trình
Quốc hội.
Chiều cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến
về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật dạy nghề. Dự luật
này nhắm đến việc nâng cao chất lượng hệ thống trường dạy nghề, góp phần
phân luồng trong giáo dục đào tạo. Tuy nhiên, Phó chủ tịch Quốc hội
Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng chừng ấy cũng chưa đủ để thay đổi tình
trạng “đại học hóa”, “thừa thầy thiếu thợ” đang xảy ra ở VN hiện nay mà
còn cần nhiều chính sách, cơ chế cũng như thay đổi quan niệm xã hội.
LÊ KIÊN
|
* Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: “Các đồng
chí toàn dùng khẩu hiệu... Các đồng chí mới nói được là chương trình,
sách giáo khoa phải đổi mới. Nói vậy thì đúng rồi. Nhưng vấn đề là đổi
mới thế nào, phải thế nào để đáp ứng mục tiêu đó thì tôi không thấy rõ”.
* Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước: “Quốc hội nếu ban hành nghị quyết thế này thì chỉ trích yếu một phần nghị quyết của trung ương, vì nghị quyết trung ương đã khá toàn diện. Vậy trong này cái gì là cái mới? Từ năm 2000 đến nay tranh luận rất nhiều về sách giáo khoa, về chương trình. Vậy đến nay kết luận được những gì, đột phá là những gì? Tôi thấy hoang mang”. * Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý: “Loay hoay từ năm 2000 đến giờ, cứ nói đổi mới nhưng không biết đi đến đâu rồi. Tôi đề nghị với đề án này phải lấy ý kiến đông đảo chuyên gia và cần thiết thì lấy ý kiến nhân dân”. |
* GS HOÀNG TỤY:
Tôi thật sự sốc
Tôi thật sự sốc khi nghe tin Bộ GD-ĐT báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần đến số tiền 34.000 tỉ đồng để thực hiện việc biên soạn chương trình và sách giáo khoa mới sau năm 2015. Tôi hi vọng nghe nhầm con số, chứ 34.000 tỉ đồng là trên dưới 1,5 tỉ USD, một số tiền khổng lồ, vượt quá nghìn lần con số tôi có thể nghĩ tới.
Chỉ cần chi tiết từng khoản tiền dùng cho từng mục công việc cụ thể sẽ thấy ngay sự bất hợp lý ở đâu và đến mức nào. Cách đây mấy tháng báo Tuổi Trẻ đã đăng một kiến nghị của tôi về vấn đề biên soạn chương trình và sách giáo khoa mới, nếu theo cách ấy thì tôi tin chỉ cần một khoản đầu tư vừa phải, mà chỉ có thế mới có thể đảm bảo chất lượng chắc chắn. Trong việc này cũng như nhiều việc khác, tiêu nhiều tiền mà không hợp lý thì càng bôi bác chứ chẳng ích lợi gì.
Một số tiền lớn đến vậy chỉ để biên soạn chương trình, sách giáo khoa mới và các việc thực hiện nó thì thật không chỉ khó chấp nhận trong điều kiện kinh tế còn quá khó khăn của ta, mà ngay đến các nước giàu có trên thế giới cũng không ai tiêu xài vô lý như vậy. Trong khi tiền lương của thầy cô giáo còn chưa đủ sống thì cần hết sức cân nhắc mọi khoản tiêu pha hợp lý hơn mới có thể tranh thủ sự đồng thuận của xã hội.
* PGS VĂN NHƯ CƯƠNG:
Chỉ cần một phần nghìn là đủ
Tôi cho rằng kinh phí để biên soạn một bộ sách giáo khoa phổ thông có thể ước tính chỉ bằng 1/1.000 số tiền trên thôi. Nếu tôi được giao chủ biên viết sách giáo khoa một môn học, giả dụ môn toán của một lớp, tôi chi trả cho người biên soạn 1 triệu đồng/tiết thì số tiền chi trả cho cả cuốn sách khoảng 100 triệu đồng. Một lớp có khoảng 13 môn học (như hiện nay) thì số tiền chi trả cho biên soạn sách giáo khoa tất cả các môn của một lớp khoảng 1,3 tỉ đồng. Cứ cho là hiện nay có những yếu tố cần nâng kinh phí lên, vậy tôi cứ tạm tính kinh phí chi cho một bộ sách giáo khoa là 2,5-3 tỉ đồng, 12 bộ cần khoảng 34-36 tỉ đồng. Như vậy số tiền chi cho biên soạn sách giáo khoa của bậc phổ thông chỉ tốn khoảng 1/1.000 số tiền mà lãnh đạo Bộ GD-ĐT công bố.
Nếu cộng thêm nữa những chi phí phát sinh do “yêu cầu cao hơn”, chi phí cho một bộ sách giáo khoa phổ thông làm tròn là 100 tỉ đồng thì con số này cũng chỉ bằng 3/1.000 số đã công bố. Tôi chỉ đưa ra con số này để tham khảo, suy nghĩ thôi. Vì có thể Bộ GD-ĐT sẽ giải thích trên 34.000 tỉ đồng không chỉ chi cho biên soạn sách giáo khoa mà còn chi tập huấn giáo viên, thẩm định chương trình - sách giáo khoa, nâng cấp cơ sở vật chất, tổ chức thí điểm...
VĨNH HÀ ghi
Tôi thật sự sốc
Tôi thật sự sốc khi nghe tin Bộ GD-ĐT báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần đến số tiền 34.000 tỉ đồng để thực hiện việc biên soạn chương trình và sách giáo khoa mới sau năm 2015. Tôi hi vọng nghe nhầm con số, chứ 34.000 tỉ đồng là trên dưới 1,5 tỉ USD, một số tiền khổng lồ, vượt quá nghìn lần con số tôi có thể nghĩ tới.
Chỉ cần chi tiết từng khoản tiền dùng cho từng mục công việc cụ thể sẽ thấy ngay sự bất hợp lý ở đâu và đến mức nào. Cách đây mấy tháng báo Tuổi Trẻ đã đăng một kiến nghị của tôi về vấn đề biên soạn chương trình và sách giáo khoa mới, nếu theo cách ấy thì tôi tin chỉ cần một khoản đầu tư vừa phải, mà chỉ có thế mới có thể đảm bảo chất lượng chắc chắn. Trong việc này cũng như nhiều việc khác, tiêu nhiều tiền mà không hợp lý thì càng bôi bác chứ chẳng ích lợi gì.
Một số tiền lớn đến vậy chỉ để biên soạn chương trình, sách giáo khoa mới và các việc thực hiện nó thì thật không chỉ khó chấp nhận trong điều kiện kinh tế còn quá khó khăn của ta, mà ngay đến các nước giàu có trên thế giới cũng không ai tiêu xài vô lý như vậy. Trong khi tiền lương của thầy cô giáo còn chưa đủ sống thì cần hết sức cân nhắc mọi khoản tiêu pha hợp lý hơn mới có thể tranh thủ sự đồng thuận của xã hội.
* PGS VĂN NHƯ CƯƠNG:
Chỉ cần một phần nghìn là đủ
Tôi cho rằng kinh phí để biên soạn một bộ sách giáo khoa phổ thông có thể ước tính chỉ bằng 1/1.000 số tiền trên thôi. Nếu tôi được giao chủ biên viết sách giáo khoa một môn học, giả dụ môn toán của một lớp, tôi chi trả cho người biên soạn 1 triệu đồng/tiết thì số tiền chi trả cho cả cuốn sách khoảng 100 triệu đồng. Một lớp có khoảng 13 môn học (như hiện nay) thì số tiền chi trả cho biên soạn sách giáo khoa tất cả các môn của một lớp khoảng 1,3 tỉ đồng. Cứ cho là hiện nay có những yếu tố cần nâng kinh phí lên, vậy tôi cứ tạm tính kinh phí chi cho một bộ sách giáo khoa là 2,5-3 tỉ đồng, 12 bộ cần khoảng 34-36 tỉ đồng. Như vậy số tiền chi cho biên soạn sách giáo khoa của bậc phổ thông chỉ tốn khoảng 1/1.000 số tiền mà lãnh đạo Bộ GD-ĐT công bố.
Nếu cộng thêm nữa những chi phí phát sinh do “yêu cầu cao hơn”, chi phí cho một bộ sách giáo khoa phổ thông làm tròn là 100 tỉ đồng thì con số này cũng chỉ bằng 3/1.000 số đã công bố. Tôi chỉ đưa ra con số này để tham khảo, suy nghĩ thôi. Vì có thể Bộ GD-ĐT sẽ giải thích trên 34.000 tỉ đồng không chỉ chi cho biên soạn sách giáo khoa mà còn chi tập huấn giáo viên, thẩm định chương trình - sách giáo khoa, nâng cấp cơ sở vật chất, tổ chức thí điểm...
VĨNH HÀ ghi
